ભક્તિ
કેવી રીતે કરવી?
એક ભક્તરાજ ભગવાન રામચંદ્રજીના સગુણોપાસક હતા. સુમારે દસ-પંદર વર્ષ સુધી યોગ્ય પૂજાર્ચનવિધિ અનુસાર તેમણે ઇષ્ટદેવની ઉપાસના કરી, છતાં સ્વપ્નમાં પણ કોઈ વાર રામચંદ્રજીનાં દર્શન થયાં નહિ. આથી તેમણે વિચાર્યું કે, “શ્રીરામચંદ્રજીનો જન્મ ત્રેતાયુગમાં થયો હતો અને અત્યારે તો કલિયુગ ચાલે છે. એટલે રામચંદ્રજીને થયે લાખો વર્ષો વીતી ગયાં છે. તેથી તેમનું દૈવત ઓછું થયું હશે. એટલે ઇષ્ટદેવ બદલવાની જરૂર છે. આ રીતે વિચારીને નજીકના કાળમાં એટલે શુમારે પાંચ હજાર વર્ષ પૂર્વે થયેલા શ્રીકૃષ્ણ ભગવાનની ઉપાસના કરવાને તેમણે નિશ્ચય કર્યો. શ્રીરામચંદ્રજીની મૂર્તિ એક ખૂણામાં ખસેડી દઈને તેમણે તેને ઠેકાણે તરત શ્રીકૃષ્ણની મૂર્તિ પધરાવી. એટલું સારું થયું કે, રામની મૂર્તિને સમુદ્રમાં ન પધરાવી ! ત્યારપછી તેમણે શ્રીકૃષ્ણની ઉપાસના ઘણા જ પ્રેમથી શરૂ કરી. દરમ્યાન તેમના એક સ્નેહીએ પિતાના આ ભક્ત-મિત્ર માટે પ્રવાસમાંથી સર્વોત્તમ સુગંધીદાર ધૂપની ભેટ મોકલી. દેવને આથી ઘણો આનંદ થશે માટે કોઈ સારા મહોત્સવને પ્રસંગે એ ધૂપને ઉપયોગ કરવાનો ભક્તરાજે નિશ્ચય કર્યો. થોડા સમયમાં શ્રીકૃષ્ણ જન્માષ્ટમીનો મહોત્સવ આવ્યો. ઘણું ધામધૂમથી તેમણે ભગવાનના ઉત્સવની શરૂઆત કરી. મધ્યરાત્રિએ જન્મસમયે ષોડશોપચાર પૂજનવિધિમાં ધૂપસમર્પણનો પ્રસંગ આવ્યો. ધૂપિયું ભગવાન આગળ મૂકયું અને પેલો શ્રેષ્ઠ ધૂપ ધરાવવા માટે તૈયારી કરી. એટલામાં તેમને વિચાર આવ્યો કે, આ ધૂપ તો ઉત્કૃષ્ટ છે, ભગવાન રામચંદ્રજીની મેં ઘણાં વર્ષો સુધી સેવા કરી, પણ તેઓ કદી સ્વપ્નમાં પણ પ્રસન્ન થયા નથી. તેથી આ પાસે ખૂણામાં મૂકેલા રામચંદ્રજીને આ શ્રેષ્ઠ ધૂપની સુગંધ મફતમાં મળી જશે, તે સારું ન કહેવાય. આ વિચારની સાથે જ રામની મૂર્તિનાં બે નસકોરાં રૂ વડે બંધ કરી દીધાં અને ખાતરી કરી લીધી કે હવે રામચંદ્રજીને આ સુંદર ધૂપની સુવાસ બિલકુલ મળી શકશે નહિ. પછી તેમણે ધૂપ-દીપવિધિનો આરંભ કર્યો. હવે ચમત્કાર એવો બન્યો કે, ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની મૂર્તિની જગાએ શ્રી રામચંદ્રજી પ્રત્યક્ષ પ્રગટ થયા. તેમને જોતાં જ ભક્તરાજ ગભરાઈ ગયા, તેમનાં ગાત્રો શિથિલ થઈ ગયાં, આખે શરીરે પરસેવો છૂટ્યો અને હાથપગ કંપવા લાગ્યા. તેમની આવી ગભરાટભરેલી સ્થિતિ જોતાં સત્વગુણસંપન્ન, દેવતાઓમાં શ્રેષ્ઠ, શાન્ત અને દયાળુ એવા ભગવાન રામચંદ્રજીએ તેમને ઘણું આશ્વાસન આપ્યું અને પોતાને બોલાવવાનું કારણ પૂછયું, તથા ‘વર’ માગવા જણાવ્યું, ત્યારે જ ભક્તરાજને ધીરજ આવી. તેમણે નમ્રતાપૂર્વક પૂછ્યું: “ભગવન, મેં પંદર-વીસ વર્ષો આપની એકનિષ્ઠાથી ભક્તિ કરી, છતાં આપે કદી સ્વપ્નમાં યે દર્શન ન આપ્યાં, અને આજે જ્યારે આપનો મોટો અપરાધ કર્યો છે, ત્યારે આપ પ્રત્યક્ષ પ્રગટ થયા, તેનું કારણ શું? એ જાણવાની પ્રથમ મારી ઇચ્છા છે.”
એ સાંભળીને દયાળુ શ્રી રામચંદ્રજીએ સ્મિત
કરીને ઉત્તર આપ્યું કે, “આમાં
મારો શો અપરાધ? વિચારી જો કે તે આજ દિન સુધી પૂજન કર્યું
ખરું, પરંતુ કેવળ પાષાણની એક જડ મૂર્તિની જ ભાવના તારા
અંતઃકરણમાં હતી. અર્થાત હું ચેતન છું, એવો તે કદી સ્વપ્ને
પણ ખ્યાલ કર્યો નહોતો. આજે તારી અન્ય ભાવનાઓ ગમે તેવી હતી, પરંતુ
મારામાં શ્વાસ લેવાની શંકા છે એટલે કે ચેતના છે, એવો
તારા અંતરમાં દઢ નિશ્ચય થયો અને તે માટે જ મારા નાકનાં છિદ્રો બંધ કરવાને ઊલટો માર્ગ
તેં સ્વીકાર્યો. પરંતુ ચેતનનો નિશ્ચય થતાં જ હું તારી સામે આવીને પ્રત્યક્ષ થયો
છું. મારે તારા કર્મો સાથે સંબંધ નથી, પણ અંતઃકરણની
શુદ્ધ ભાવનાને જ વિચાર કરવાનું હોય છે. ચેતનની ભાવના રાખ્યા સિવાય ગમે તેટલાં
દ્રવ્ય અને ઉપચારથી તેમજ ગમે તેટલા સમય સુધી પૂજન કરવામાં આવે તો પણ તે નિરર્થક જ
નીવડે છે. આથી જ લોકો ઘણા કાળપર્યત પૂજન કરે છે, છતાં
તેમને મારા દર્શનને અનુભવ મળતા નથી.'
ટિપ્પણીઓ નથી:
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો